Dzielnie sam to zrobię

Felieton Izabeli Kułakowskiej i Agnieszki Tkaczyńskiej - ekspertek z Instytutu Małego Dziecka im. Astrid Lindgren - o roli przestrzeni, która inspiruje i uczy, jednocześnie pozwalając maluchowi na wyciszenie i odpoczynek.

Dzieci to mali badacze, którzy aktywnie i samodzielnie poznają świat. Najlepszym obszarem do nauki i badania jest ich najbliższe otoczenie. Dlatego tak ważne jest odpowiednie zaaranżowanie domowej przestrzeni, która będzie inspirować, uczyć i jednocześnie pozwoli maluchowi na wyciszenie się i odpoczynek. Życie rodzinne nie toczy się jednak wyłącznie w domu. Przestrzenie publiczne dostosowane do potrzeb rodziców i dzieci to również niezwykle ważny temat, coraz bardziej obecny w świadomości społecznej.

Małe dzieci uczą się od urodzenia, a ich rodzina jest dla nich dobrą bazą do rozwoju i zdobywania ważnych umiejętności życiowych. Rodzice to pierwsi towarzysze postępów małego dziecka. Więź, która tworzy się pomiędzy dzieckiem a

rodzicem, jest fundamentem rozwoju jego osobowości, buduje zaufanie do siebie i świata oraz przekonanie o możliwościach wpływania na to, co dzieje się wokół dziecka.

Dzieci, obserwując i badając rodzinne otoczenie, zbierają doświadczenia, poznają otaczający je świat, uczą się rozumieć rozmaite procesy i zjawiska. Uczestniczenie w codziennych sytuacjach, takich jak rozmowy, posiłki, ubieranie, mycie, spacery czy sprzątanie, stwarza dzieciom możliwość aktywnego działania i rozwijania umiejętności emocjonalnych, społecznych i poznawczych.

Codzienność to również naturalna szansa na bycie z rodzicem, na wspólne spędzanie czasu i zabawę. Dziecko, towarzysząc dorosłemu w domowych sytuacjach, takich jak np. wspólne pieczenie ciastek, odkurzanie, mycie luster lub wieszanie prania, w sposób naturalny buduje relację z rodzicem, rozwija samodzielność, doświadcza poczucia kompetencji i uczy się odpowiedzialności. Rodzic, rozmawiając z dzieckiem, nazywając czynności z życia codziennego, pomaga mu zrozumieć to, co się dzieje. Staje się ważnym przewodnikiem; tym, który wspiera i zachęca dziecko do samodzielnego myślenia oraz podejmowania wyzwań. Warto tak zorganizować i zaaranżować domową przestrzeń, aby była dostosowana do wieku, potrzeb i

aktualnych zainteresowań dziecka, np. stosując wielofunkcyjne meble, dostosowane do wzrostu dziecka, które będą sprzyjać wspólnym działaniom.

Dzieci odkrywają świat również w zabawie, która mobilizuje całą ich energię, uczucia, możliwości ruchowe, wyobraźnię, uwagę. W sposób naturalny wybierają takie aktywności, które są dla nich ciekawe i otwierają im drogę do nowych odkryć. W czasie zabawy zadają sobie pytania i same poszukują odpowiedzi, uczą się na zasadzie prób i błędów, bez obaw, że poniosą porażkę. Gdy maluch próbuje wprawić piłkę w ruch albo ćwiczy układanie kloców jeden na drugim, doświadcza, czym jest ruch, zaczyna rozumieć zjawisko przyczyna-skutek, uczy się, jak projektować i planować, a także, co oznacza bycie kreatywnym. W zabawie dzieci wyrażają swoje emocje i uczucia. Odgrywają też codzienne przeżycia, próbując je lepiej zrozumieć i poradzić sobie z nimi; np. dzieci, którym urodziło się rodzeństwo, często odzwierciedlają to wydarzenie w zabawie – karmią, przewijają lalki, śpiewają kołysanki, idą na spacer, itp.

Entuzjazm maluchów towarzyszący nabywaniu nowych umiejętności w zabawie jest większy, gdy u ich boku stoją osoby, które je kochają i wyrażają swoje uznanie. Dla dzieci ważne jest, aby rodzice rozpoznawali ich potrzeby, dawali